‘Remember the dead, fight for the living’

28 april: Workers’ Memorial Day

28 April staat in het teken van Workers’ Memorial Day. Op die dag worden in de hele wereld de mensen die in of door hun werk de dood vonden, gehandicapt raken of een beroepsziekte opliepen herdacht en wordt aandacht gevraagd voor verbetering van de veiligheid en gezondheid in het werk.

Hoe hard dat nog nodig is laat het tragische ongeval van enkele dagen geleden in Bangladesh duidelijk zien. Een gebouw waar velen in erbarmelijke arbeidsomstandigheden in textielateliers werkzaam zijn stort in en meer dan 300 werkenden, vooral vrouwen, komen om het leven.

Mary Harris Jones

Workers’ Memorial Day is voortgekomen uit een Canadees (vakbonds-)initiatief uit 1984 maar heeft in de jaren negentig over de hele wereld navolging gekregen en wordt nu door de ILO en de Verenigde Naties als een officiële herinneringsdag gezien. Het motto van de dag ‘Remember the dead, fight for the living’ is ontleend aan een beroemde uitspraak van Mary Harris (‘Mother’) Jones: ‘Pray for the dead and fight like hell for the living’.

Mary Harris Jones leefde van 1837 tot 1930. Op jonge leeftijd trok ze van Ierland naar de Verenigde Staten waar ze trouwde, als onderwijzeres werkte en in Memphis een kledingatelier begon. Na het dramatische verlies van haar man en haar vier kinderen door een gele koorts epidemie verhuisde ze naar Chicago waar ze opnieuw een kleding- en naaizaak opende. Vier jaar later verloor ze in ‘the great Chicago fire’ haar huis, bedrijf en al haar bezittingen. Vanaf dat moment werd ze een van de meest fanatieke voorvechters van de roep om betere leef- en werkomstandigheden voor de Amerikaanse werknemers. Ze stond vooraan bij acties en stakingen (vooral van de mijnwerkers) en werd gevreesd door werkgevers en regeringen. Woody Guthrie schreef het nummer ‘Union Maid’, gebaseerd op het leven van Mother Jones: 'There once was a union maid, she never was afraid of goons and ginks and company finks and the deputy sheriffs who made the raid'. Van het naaiatelier van Mary Harris Jones meer dan honderd jaar geleden is het naar de textielateliers in Bangladesh helaas nog steeds maar een kleine stap…       

Werk en gezondheid

Wereldwijd sterven elk jaar twee miljoen mensen in of door het werk. Hoewel de arbeidsomstandigheden in Nederland tot de beste van de wereld behoren, overlijden ook in ons land jaarlijks naar schatting drieduizend mensen aan ziekten of ongevallen die (mede) door het werk veroorzaakt zijn[1].

Werk oefent doorgaans juist een positieve invloed op onze gezondheid uit. Werkende mensen leven langer en zij hebben in het algemeen een betere kwaliteit van leven. Als werk echter van onvoldoende kwaliteit is, niet aansluit bij de capaciteiten van mensen of in gevaarlijke of slechte omstandigheden wordt uitgevoerd dan kan het ook leiden tot ongevallen, beroepsziekten of werkgerelateerde klachten en aandoeningen.

Het is goed om je te blijven realiseren dat bij de huidige roep om ‘duurzame inzetbaarheid’ van mensen een goede arbeidshygiënische en arbeidsgeneeskundige begeleiding nog steeds onontbeerlijk is. Speciaal ter gelegenheid van Workers’ Memorial Day heeft de Cochrane Occupational Safety and Health Review Group daarom een collectie van systematische reviews op het gebied van bevordering van veiligheid en gezondheid op het werk samengesteld en via internet gratis ter beschikking gesteld[2]. ‘Pray for the dead and fight like hell for the living’.

We zijn het aan Mother Jones verplicht.

Carel Hulshof

Literatuur:

  1. Laan G van der, Pal T, Zweerman G, Nieuwenhuijsen K, Brand T, Stinis H. Sterfte door werk in Nederland : Verkennend onderzoek in het kader van Workers Memorial Day. Themapublicatie Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, 2010.