Moeilijke kwesties in de bedrijfsartsenpraktijk (1)

Inleiding
De NVAB-Commissie Beroepsuitoefening en Ethiek wil bedrijfsartsen graag ondersteunen in moeilijke situaties. Maar wat zijn moeilijke situaties bij de advisering aan werknemers en werkgevers? Hoe herken je ze en wat doe je dan?

Er is meestal niet één goede oplossing of één advies. Bij twijfel kun je het beste samen met een collega nagaan of je mogelijk zaken over het hoofd ziet. Het is ook goed om je te realiseren dat er belangen kunnen zijn. Er is niet voor elke casus specifiek één goede aanpak, wel levert analyse een betere onderbouwing van de gekozen weg.

Onderstaand het voorbeeld dat in een workshop tijdens de BG-Dagen 2013 aan de orde is geweest. Het doel is niet om te zeggen hoe het moet, maar om systematiek aan te brengen in werkwijze, analyse, benoemen van de perspectieven en verschillende waarden en normen om zo te komen tot onderbouwing en meer opties voor je verdere handelen. Dat leidt tot kwaliteitsverbetering en meer duidelijkheid over waarom je tot een bepaalde beslissing en advies kwam. De werkwijze is beschreven in de Methode Moreel Beraad, NVAB 2002.

Casus: Bezig met IVF, hoe te handelen?
Een 40-jarige administratief medewerkster vertelt dat ze al enkele jaren bezig is met haar kinderwens, ze heeft nu IVF-behandelingen. Ze vertelt dat het haar steeds zwaarder valt, in het verleden heeft ze zich af en toe ziek gemeld, maar ze probeert zo veel mogelijk zelf verlof op te nemen. Ze is moe en haar vakantiedagen zijn op. Ze kan nu starten met IVF in België, en ze ziet dit als haar laatste kans. Ze is nog gewoon aan het werk, maar merkt wel dat de collega’s en direct leidinggevende het niet prettig vinden dat ze zo vaak snipperdagen opnam. Ze vraagt uw ondersteuning.

Hoe nu verder?
De bedrijfsarts weet niet goed wat de mogelijkheden zijn: vangnet? Ze is nog niet zwanger, ook niet ziek. Verlof toestaan, met de leidinggevende overleggen over een andere vorm van verlof?

“Hoe pak ik het aan? Mag ik van haar iets aan de werkgever vertellen? Wat? Hoe? Het beroepsgeheim, ben ik betrokken? Is het wel eerlijk voor de collega’s en de werkgever als ik adviseer ziek te melden? Vind ik dat ik dat kan maken? Wat is belangrijker kans op zwangerschap of werkcontinuiteit?”

De bedrijfsarts vraagt de medewerkster of ze het al besproken heeft met de leidinggevende, dat blijkt niet het geval en betrokkene barst in tranen uit, ze heeft er geen vertrouwen in dat haar leidinggevende er goed mee omgaat. De bedrijfsarts vertelt de medewerkster dat ze gaat uitzoeken wat de mogelijkheden zijn in de wetgeving en nodigt haar weer uit over een week. Ze vraagt raad en begrijpt dat dit niet onder het vangnet valt. Aan de hand van het stappenplan moreel beraad overlegt ze met een collega, en weegt de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden. En welke waarden zijn onder andere in het geding, wie zijn allemaal betrokken?

Betrokkenen: medewerkster, de leidinggevende, de bedrijfsarts, haar collega’s, haar partner/familie, de maatschappij.

Waarden/normen/regels: autonomie, niet schaden, goed doen, rechtvaardigheid,  vertrouwen/geheimhouding, wetgeving.

Dé oplossing die niet conflicteert met belangen van anderen is er niet, hoe dan verder?

De bedrijfsarts besluit de medewerkster te vertellen wat de mogelijkheden zijn:

• De dag van de punctie en die van de terugplaatsing kan ze, als de werknemer daarop een beroep doet, als arbeidsongeschikt worden beschouwd.
• Voor de afweging of er sprake is van verdere arbeidsongeschiktheid als gevolg van ziekte zal ze graag verder willen praten. Is het echt zo dat de leidinggevende geen begrip zal tonen? Kan ze bijdragen aan optimale communicatie?
• En in hoeverre is de subfertiliteit en de behandeling van invloed op de lichamelijke en psychische belastbaarheid van de medewerkster?

De bedrijfsarts wil eerlijk en open zijn naar haar en liefst ook naar de werkgever.

Zijn er andere mogelijke handelwijzen?
Ja, met kleine variaties in de casuistiek, of de omgeving van de betrokkenen zal de afweging anders gemaakt kunnen, en  iedere bedrijfsarts kan een andere afweging en keus maken. Wat is in dit geval in deze situatie het belangrijkst voor jou, voor de werkgever, voor de collega’s?

Verder lezen over de achtergronden?
In juni 2011 is een netwerkrichtlijn subfertiliteit gereed gekomen. Hierin is plaats is ingeruimd voor arbeid en subfertiliteit. Deze richtlijn geeft al in belangrijke mate een handvat voor het handelen van de bedrijfsarts, maar er zijn voor de bedrijfsarts nog een aantal aandachtspunten van belang. Via deze link kunt u de NVOG-richtlijn downloaden.

In deze notitie van de CBE vindt u aanvullingen/overwegingen en achtergrondinformatie over:
1. Wat houdt subfertiliteitsbehandeling (IVF/ICSI) in en wat betekent het voor de lichamelijke en     psychische belasting van de betrokkene?
2  Wat kunnen de gevolgen zijn voor werk?
3. Wat zijn de rechten en plichten wat betreft verlof en verzuim?